Witamina D występuje w dwóch formach: witaminy D2 (ergokalcyferol) i witaminy D3 (cholekalcyferol). Trwalszą formą jest witamina D3. Witamina D zwiększa napięcie naskórka, przyśpiesza regenerację ran. Jest rzadko stosowana w kosmetykach ze względu na możliwość wystąpienia hiperwitaminozy. Jednak stosuje się ją w kremach wyszczuplających, preparatach zapobiegających łysieniu oraz parodontozie i łojotokowi, w preparatach do
łamliwych paznokci.

Witamina E (tokofenole i tokotrienole) jest jedną z najczęściej stosowanych w kosmetykach witamin rozpuszczalnych w tłuszczach. Witamina ta ma działanie silnie antyoksydacyjne. Chroni warstwę tłuszczową naskórka, poprawia ukrwienie skóry, wspomaga leczenie trądziku i łojotokowego zapalenia skóry, zapewnia stabilizację i właściwą przepuszczalność błon komórkowych. Dobrze wnika w skórę, przy czym tokotrienole wnikają w skórę na głębokość 10 mikronów, natomiast tokofenole tylko na głębokość 5 mikronów.

Odżywia skórę, zmniejsza jej wrażliwość na promieniowanie UV. Ma działanie przeciwzapalne i przeciwobrzękowe, zwiększa elastyczność tkanki łącznej. Wygładza i nawilża skórę. Witamina E do celów kosmetycznych stanowi najczęściej mieszaninę o różnej zawartości tokofenoli, dodatków stabilizujących oraz solubilizatorów, występuje także w postaci estrów. W kosmetykach powinno się jej znajdować od 1,5 do 3% w przeliczeniu na czysty tokofenol, ponieważ w przeciwnym wypadku może ona mieć jedynie działanie chroniące inne składniki preparatu. Stosowana jest w kosmetykach przeciwzmarszczkowych, odżywczych i regenerujących, a także do kąpieli. W kremach o działaniu promienioochronnym zawartość witaminy E może wynosić nawet powyżej 5%.

Witamina F (NNKT - niezbędne nienasycone kwasy tłuszczowe) to mieszanina różnych kwasów: linolowego, ?- i ?-linolenowego oraz arachidowego. Stanowi ona element lipidów komórkowych. W kosmetykach stosowana jest w formie czystej, lub jako estry. Jest składnikiem głównie w kremach odżywczych i regenerujących, preparatach do włosów, a każde w preparatach regulujących czynności gruczołów skóry.

Ostatnią z opisywanych witamin stanowi witamina K występująca w trzech formach: witaminy K1 (fitochinon) oraz witaminy K2 (menachinon), które są pochodzenia naturalnego, a także witaminy K3 (menadion), która jest syntetyczna. Rozpuszcza się ona w tłuszczach i rozpuszczalnikach hydrofobowych. Umożliwia ona krzepnięcie krwi w uszkodzonych tkankach, wypływa na przemiany kwasów nukleinowych, działa przeciwzapalnie oraz przeciwbólowo, zapobiega grzybicy. Stosowana jest głównie w kosmetykach do cery z problemami naczynkowymi.

W chwili obecnej wiadomo, iż stosowanie witamin tylko w bazie kosmetycznej jest niewystarczające. Ważne jest, aby również swoją dietę wzbogacać o różne witaminy. Jeżeli odpowiednio dobierzemy dawki, to istnieje możliwość przedłużonego działania witamin podawanych zarówno w formie doustnej, jak i w kosmetykach do pielęgnacji skóry.

Przykładem takiego stosowania witamin są witaminy A i E, których działanie jest zwielokrotnione, jeżeli przy używaniu preparatów do użytku zewnętrznego będziemy także połykać te witaminy.


Literatura:

1. "Chemical Review" nr 6/2009, artykuł pt.: "Witaminy - niezbędne składniki Preparatów kosmetycznych" M. Sikora;
2. "Chemia piękna" M. Molski, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2009;
3. "Chemia kosmetyków" A. Marzec, Towarzystwo Naukowe Organizacji i Kierownictwa Stowarzyszenie Wyższej Użyteczności "DOM OGRANIZATORA", Toruń 2005;
4. "Biochemia" red. J. Kwiatkowskiej-Korczak, Wydawnictwo Medyczne Urban & Partner, Wrocław 2002;
5. "Podstawy biochemii" J. Kączkowski, Wydawnictwa Naukowo-Techniczne, Warszawa 1999;
6. "Biochemia kręgowców" red. W. Minakowskiego i S. Weidenera, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 1998;
7. "Chemia farmaceutyczna" R. Korzybski, T. Formański, Państwowy Zakład Wydawnict Lekarskich, Warszawa 1985.